Origines ex Hebraicis Martinius saepe in [. . .] Etymologico, Sil. Guichardi professoris Paris[.]

Augustinus lib. 1. confess. c. 6. merito stupendum existimat quomodo tenelli [. . .] infantes semet edoceant intelligere quae caeteri [. . .] loquuntur. [. . .] Rei dificillimae autor sibi et magister est quilibet puer. Hic solertissima animalia <et tu>sissimi ingenii pueris cedunt. His verbum ipsum divinum aeternaque ratio intus loquitur[.]

Gallus libros Italos et Hispanos ad aperturam libri fere intelligit[.]

Mariana lib. 13. cap. 12. [. . .] de [. . .] Alphonso Castellae rege 1260 [. . .] primus Hispaniae regum Latinae linguae usu in publicis Actis antiquato Hispanicam linguam substituit. Et Rudolphus I. [. . .] anno Chr. 1274. edixit: ut omnia mandata, edicta, privilegia, pacta dotalia, contractus et id genus alia scripta et instrumenta in Teutonica lingua, et non ut antea in Latina conciperentur[.] Goldast const. imp. t. 12. p. 311[.]

Apud Quercetan. Hist. Normann. p. 112 apud Bajocenses Wilhelmus dux [. . .] Richardum filium voluit institui, ut Danicam linguam addisceret, [. . .] quoniam [. . .] (ut ajunt annales) Rotomagensis civitas Romana potius quam Danisca utitur eloquentia, et Bajocensis civitas fruitur frequentius Danisca lingua quam Romana[.]

Demonstrat< - > Leo Allatius [. . .] annotationibus ad monumenta Hetrusca, [. . .] veteres characteres Latinos eosdem prorsus esse cum Graecanicis[.]

Ex Danielis libro conjiciunt nonnulli, etiam supra Profetae illius [. . .] tempora plures Graecanicas voces jam admistas Chaldaicis. Thomassinus praef. Glossarii. Nec desunt inquit alia ejusdem rei indicia non contemnenda[.]

Mariana lib. 1. c. 5. de exemplis quae simul Latina et Hispana, quod Italis et Gallis accidere negat (+ sed vidi exemplum et in Ital<os> +)[.]

Fieri at ut Barbari quidam ad litus Americae ejecti, sermonem suum egenum paulatim amplificarint aliunde quam ex Hebraeo. Ita ipse Tomassinus in praef. p. XVII (+ idem forte et in Germanis aliisque contigit[ +).]

Cur in America ferocia tantum animalia? Quia ferae juga aspera facilius transmittent, quae cicuribus impervia[.]

Plane inquit Tomassinus in praef. Glossarii p. XIX praetermisi Graeca [. . .] vocabula, nullo vel levissimo vestigio cum Hebraicis colligari casa, sed Latinae linguae <mira> stupendaque perpetuo occurrat cum Hebraico consonantia. [. . .] Hinc nullum fere Latinum vocabulum praetermisi, quod non ad radicem Heraicam reduxerim[.] Haec ille. Nempe litus Italiae ante Graecos a Phoenicibus frequentatum. Italia mari nudique septa magis pervia Foenicibus, qua Graecia, ubi Scythicae coloniae Foeniciis admistae[.]

In Hebraea putat Tomassinus Glossar. praef. p. XX. plures esse radices quam in Graeca, aut Latina[.] Id ille simplicitati tribuit. Ego puto potius simplicioris linguae paucas esse radices[.]

Unde Hebraeis cognati se Spaehitani in libro Maccabaeorum ferebant Herodotus in Clio Pelagos olim Barbaro linguo usos Plutarchus Doriensium praecipuos ortu esse Aegyptios. Add. Marm. Armud. part. 2. pag. 2; add. p. 131[.] Hellen Deucalioni successit. Pelasgi a Deucalione pulsi in Italia venientes Graeci dicti, a Graeco Pelasgorum ultimo rege[.]

Septuaginta interpretes saepe conpoluere loco ain, in nominibus propriis dixereque Gaza pro Haza, Gomorra pro homorra. Gallis G pro W, ut Guilielmus pro Wilhelmo[.]

Q saepissime ex T, ut Quis pro Tìw[.]

Ut hodiernae Latinae articulos habent corruptae, quibus antiqua Latina carebat, ita articulis antiquam Graecam caruisse Plutarchus quaest. Plutonicis circa finem[.]

Gregorius Nyssenus in 12 oratione contra Eunomium, qui dixisse videbatur DEum verbotenus Herbaice locutum, subjicit, quosdam sui aevi [. . .] homines eruditos [. . .] existimasse novam esse linguam Ebraicam nec anteriorem egressu filiorum Israel [. . .] ex Aegytpo (+ potius ingressu in Aegyptum dicendum erat +)[.] Theodoretus Tom. 1. qq. 60. 61. linguam Syriacam esse antiquissimam[.] Videtur tamen dicere Theodoretus Mosi facta revelationem Hebraeam qualis nunc in Pentateucho datam.

Grotius putat Mosem [. . .] Chaldaicis Hebraica nomina substituisse. Sed hoc fiere non solet[.]

Hieron. in 3 Sofon v. 18. Nugae Latinam ex Hebraico Idem significante, quod repetit in c. 7. Isaiae, ubi, quod Alma et Hebraeis <juvenis> virgo et foreion ferentem in Cantico Cant. Salomonis . Sed et mensurae vocabulum apud Hebraeos . Mada metiri[.] Hac occasione Hieron. Hebraeam esse fontem caeterarum.

Jubal autor musicae, hinc Genes. [. . .] IV. [. . .] 21. hinc jubilatio. [. . .] Ex Tubalcain [. . .] v. 22. [. . .] Vulcanus. [. . .] Asyrium Graecumque kiuarh. Vid. Genes. 4. v. 21. Chaldaeis Kithros apud Danielem in edicto Nabruchodonosoris pro [. . .] statua sua [. . .] adoranda[. . . .] Keren Cornu Instrumenta musica a Foenicibus seu Syris, Athenaeus l. 4. Kane, hinc canna ca< - - > chebel < - >, Galli chable[.] Pasach transire, passus. Bath quod [. . .] bauow cad [. . .] cadus [. . .] hydria[.]

Arcticae Horulae succisivae de Latino-Carniolana literatura ad Latinae linguae Analogiam accomodata. Unde Moschoviticae, Rutenicae, Polonicae, Bohemicae et Lusaticae linguae cum Dalmatica et Croatica cognatio facile deprehenditur[.] Praemittuntur his omnibus tabellae aliquot Cyrilicam et Glagoliticam, et in his Rutenicam et Mosoviticam orthografiam continentes. ADAMI BOHORIZH [. . .] Witebergae anno M. D. LXXXIIII in 8#'o. pagg. 178. Et de syntaxi pagg 59[.]

Manu Autoris ascriptum libro: Clarissimo ac doctissimo viro M. Martino Crusio, in celeberrima Academia Tubingensi Graecae linguae professor dignissimo Domino, et tanquam praeceptoris suo, ut de studiorum - per optimem merito idem Adam Bohorizh hanc qualemcunque hocque fasciculo comprehensem Rhapsodiam praecipeuae observantiae ergo < - >[.]

Crusius ascripsit: Rescripsi ego Crusius ei 12 Nov. gratias agens, et orationemm de Jac. Schegkio funebrem M. G. Liebleri mittens[.]

Et alio loco: Accepi 19 Jul. 1587 e Labaco missum ab autore, allatum a studioso adolescente domino Xylandro[.]

Dedicat Autor opus filiis procerum Carinthiae, [. . .] Styriae, [. . .] Carniolae. Ubi inquit: Etsi Reverendus vir d. primus Truberus Novum Testamentum et alios idoneos libros idque, uti jam memini dialecto quoque Carniolana, et diligenter et dextre ex suis et puris fontibus ante hoc tempus traduxit, Tamen cum eum virum jam serior aetas aegraque senecta premat viribusque destituat, opus fuit per alios id quod integris Bibliis adhuc defuit, atque ad traducendum reliquum pertexere, atque integra Carniolana vel rectius Slavonica Biblia aedere[.]

Slava nostris hominibus gloriam significat[.]

Mysi quos nunc Bosnenses vocant retinent [. . .] adhuc literaturam antiquam et peculiarem et nostrae linguae per accommodam, et cum Graecis utpote vicinis per omnia fere congruentem, et cum Moscovitis et Rutenis communem, a quibus Croatae sua scriptione et notis literarum quidem discendunt, at appellationibus et potestate, quemadmodum et sermone, ut paulo post ex certis tabellis apparebit non dissentiunt[.]

Janizari in aula Turcici imperatoris Slavice loquuntur, et forma literarum, quam in peculiari tabella expressi et Cyrilicam appello, omnia perscribunt.

Slavi sunt inferioris Styriae magna pars, et in specie dicti Slavi vulgo Besjacos appellant, et paulo infra tota Poshega, tota Carniola nostra et magna pars inferioris Carinthiae, Chorusci, Histriani omnes attingentes Polam[.]

Pomerani [. . .] quasi [. . .] maris accolae, [. . .] Stargard est vetus arx. Etiam Magnus dux Miscoriae sedem suam praecipuam sic appellat. Et Turcici imperatoris sedes Constantionpolis Zargrad, hoc est Caesaris arx dicitur. Metropolis [. . .] Styriae Graz corrupte rectius Gradez id est arx. [. . .] Lipsia [. . .] a lipa, quae omnibus [. . .] Slavis Tilia. Chemnitia a Kamen lapis, kameniza [. . .] lapidosa. Dubina a dub quaerca, est quercetum. [. . .] Pretin et Prezh [. . .] a Trajectis. [. . .] Torga [. . .] a terg foro mercatu vel castello[.]

A proceribus Carniolanis sibi < - >itum observationes suas de orthographia Latino-Carniolana conscribere, ad quarum normam postea Latino charactere (quia Cyrilica et Glagolitica literatura in Carniola intercidisset) perscriberetur Carniolana idioma. Sed hoc agenti visum totam [. . .] Grammaticam tradere, accomodatus praeceptis ad grammaticam Latinam Melanchthonis[.] Laudat defunctos Franciscum Comitem de Turri liberum in sancta Cruce Baronem [. . .] dominum Lipnizii et Teuzhenbrodii etc. Tum quoque Sigismundum ab Herberstein liberum in Naidperg et Guetenhag etc. Baronem. Hi (inquit autor) postquam prodierat descriptum illud diploma seu si dicas immunitas seu privilegium ab Alexandro illo magno Macedonum rege profectum, qua Slavis ob egregiam in domando mundo pene universo ipsi navatam operam potestas sit occupandi et in meridie et in sptentrione potissimas Europae partes: non cessarunt illi duo heroes, et patriae gloriae assertores ingenui quin sedulo rem investigarent, donec tandem in Collegio Pragensi res prius dubia, literis non fallentibus, ibi, uti est deprehensa omnibus nota fieret typisque procuderetur p.

Datum Witebergae in Saxonia ipsis Calendis Januarii anno M D XXCIV[.]

Prima Tabella de orthografia Cyrilica qua utuntur hodie in Aula Turcici imperatoris Janizari, omnes Bosnenses, [. . .] Ruteni [. . .] Moscovitae[.]

^= As a#,1 = boga B#,2 Glagole G#,3 etc. etc.

Ruteni et Moscovitae tamen in dictio<nnaribus> et compendio scribendi peculiaribus utuntur otis, quarum nonnullae Tabulla secunda[.] Subjicitur Cyrilico charactere scriptum Epitafium Katarinae Reginae Bosnensis [. . .] quod habetur Romae in ara coeli sensus est: Catarinae, reginae Bosnensi, Stephani, ducis S. Sabae, ex genere Elenae, ac domo Caesaris Stephani (roda Eline i Kuzhe Zara Stipana) [. . .] natae: [. . .] Regis Bosniae uxori, quantum vixerit annorum LIII et obiit Romae Anno domini M. CCCC. LXXVII. die XXV. Octobris, monumentum ipsius scriptis pos<itum>. Tertia Tabella est quam D. Hieron. Stridonensis [. . .] popularibus suis [. . .] Croatis invenisse dicitur, et vocatur Glagolitca ^=

Tabula IVta [. . .] Latino-Carniolana. H semper pro [. . .] X Graeco[.] Addit Latinis ordinaris sh, ut ox vel ^= (paulo minus fortis quam sch) zh shzh[.] sh alius Saxonibus forte etiam usitata[.]

Autor obs[ervationum] in Inghirami ant[iquitates] Hetr[uscas] editus Amst. 1639. Bernardini Baldi explicationes Tabulae Eugubinae vocat deliramenta, quae et Annii autoritate stabilire conetur licet id dissimulet. Vocat ridiculam [. . .] divinationem[.]

< - > Cantus et e coelo tentat deducere lunam,

et faceret si non aera repulsa crepent[.]

Deberet esse: creparent.

Francos ex Scandinavia vult Freculfus in Chronico et Turneb. in advers. lib. 24. c. 72. Anonymus Ravennas rectius a Mari Balthico, seu Mauriagra. Consonet Nigellus qui eos dicit a vicinia Danorum, facitque eorum cognatos. Conspirant, qui a palude Maeotide, nam saepe veteres paludem maeotidem cum Mari Balthico confudere.

De lingua veteri Celtica hodiernave Britannica, ejusque cognatione cum Phoenicia Bochartus lib. 1. Chanaan c. 42. peculiari[.]

Scoti montani (Highlanders [. . .]) hos (qui vocantur Lowlanders) non minus quam Anglos, Sassons hoc est Saxones appellant, se vero Gael et Gajothel.

Wallis praef. Gram. Angl.

Rob. Sheringhamus Versteganum de <Anglorum> gentis origine refutare conatur, quod Scandiam a Germanis primum colonos habuisse scripsit. Vid. p. 149 seqq[.] Versteganus hoc habet p. 196[.]

Petrus Loerius in praefectura Andegavensi Consiliarius teste Menagio in vita Petri Aerodii (apud Henr. Muhl. prof. Chilon. in inaugurali or[ati]one p. 143) ita insaniebat amore orientalium [. . .] literarum, ut etiam nomina vulgaria pagorum seu villarum in Gallia inde derivaret[.]

Quae Joh. Picardus Toutrerianus in opere de prisca Celtopaedia, Gallica ex Graeco ducit, eadem Boxhornius Germanico convenire ostendit orig. Gall. c. 8. p. 109[.]

Linguam Gallicam a Germanica fuisse diversam Joh. Rhellicanus Tigurinus ad lib. 1. Caes. de bello Gall[ico] apud Boxhorn. cap. 9. orig. Gall[.]

Cornubiensis [. . .] quanto delicata minus et incomposita, eo magis [. . .] antiquo linguae Britannicae idiomati [. . .] appropriata est. Sicut in Australis Angliae finibus [. . .] circa Devoniam Anglica lingua hodie magis videtur incomposita, ea tamen vetustatem longe plus redolet borealibus insulae partibus per crebras Dacorum et Norwagiensium irruputiones magis magis corruptis. . . . Omnes libros Anglicos Bedae Rabani Regis Alfredi [. . .] sub hujus idiomatis proprietate scriptos invenies[.]

Ita Giraldus Cambriensis vetus autor in descriptione Cambriae[,] vixit circa tempore Henrici II.

Laetius partes humani corporis Cambrice et Hibernice confert.

Cambr[ice]	Hibern[ice]
Dyn	Duini	Homo [. . .]
Anadl	Anam	anima [. . .]
Croen	Craicinn	pellis [. . .]
Penglog	Cloiginn	cranicum
(+ An quasi clocka, cloche capitis?)
Trunyn	Sron	Nasus
(+ Truye. sus +)
Clust	Cluasa	aures
Latinis cluid, id est auditur
Bron (Bruniae)	ucht	pectus [. . .]
Asen	Eusnach	costae [. . .]
Bru Boly	Bolgh	venter
Bulga, balg
Bogail	Imliocan	umbilis [. . .]
Tin	Ton	anus [. . .]
Clin	Glan	genu [. . .]
Troed	Troigh	pes
(treten +)
Sowdl	Sal	calcaneum
sohle, fuß sohle, solea
Elin	Ville	cubitus [. . .]
Llaw	Crobh	manus
(+ Llau consentit cum labe%?in. Crobh cum Crabbe id est animalibus multimanis +)

Ex Laetii orig[ine] gent[ium] Amer[icanarum] p. 140. 141[.]

Cervisiam Thracibus [. . .] bryton [. . .] autor Hellancius apud Athenaeum lib. 10. c. 14[. . . .] Bier convenit cum Hebr. [. . .] Bar, [. . .] unde et Graecis pyrow frumentum seu triticum[.] Aegypti < - > vocabulum Graeci lingua sua scripsere [. . .] zýuon etiam a fruge nam est cityw Graecis frumentum et Polonis et Bohemis frumentum zyto. Hebr. biriah est pulmentum farinaceum. <2 Sam.> NB. brýton antiquis cervesiam dictam. Athen. d. l. quasi beryton. Cluver[.]

Cervegia (non cervisia) a therbe (frumento Belgis) Eol Danis et Norwagis, ale Anglis, ale Slavonis, < - > Hungarorum < -  meridie Hisp - > cetra vel cerva. Polyb. apud. Athen. lib. 1. c. 11[.]

Hadriani Valesii opinio: populos quorum lingua a Latina remotior est, pronuntiationem ejus veram melius servasse[.]

Inscriptio antiqui marmoris reperti Neapoli in puteo aliquo prope viam pellionum vulgo strada de Pelletieri characteres sunt Latini, Graecis quibusdam, ut u, G, et nonnullis etiam minus cognitis, ut < - - - >, misti, sed vocabula non intelliguntur, ut Obes, VAKANIN[.] Extat apud Jo. Ant. Summonte Hist. Neap. Tom. 1. lib. 1. c. 12. ad ann. 1004[.]

In Praschii de Barbarismis haec noto:

Arimathia patria Josephi non recte dicitur, sed Arimathaea[.]

Barrabas male dicendum Barabbas, Beelzebub pro Beelzebal male[.]

Caesarea male dicendum Caesarea. < - > sic et basilius et Alexandria. Proxeneta, Nomotheta, Typotheta, Evergeta; Masageta malepenultimum corripiunt.

Musaeum male pro Museum. Non salome dicendum sed Salome, ob < - > non dicendum. Non Cyrnenius praeses Syriae sed Quirinius Latinis, vulgatae Cyrinus Octavius Augustus male vulgo Octavianus[.]

Objicere absolue frequentius quam Ejusdem notae opponere saltem tamen injicere absolute cum mihi in sermone injecisset[.]

Dubium pro scrupulo non probamus, obnixe pro enixe est contradictio quam vocant in adjecto[.]

Ratio in malum partem pro ratione corrupta, novii est. Et caro pro corrupta hominis natura. M< - > pro magis dicitur Theologis ob majorem partem praeprimis morbida vox.

Pro tempore quasi hoc tempore malum pro tempore est pro dujus temporis conditione. Consul pro tempore id est, tenuis. Nunc te marmoreum pro tempore fecimus, et Livius his rapt< - > et tempore instrictus Virgili Ovidi. Barbara. De peculor penultimum < - > long< - >. Depraedicare pro praedicare dubito an recte. E contra pro e contrario absurdum.

Elucescit pro elucit, malum. Nec pluris elucida< - >.

Nullatnus modi quoque repudiantur Obfusiare pro infuscare cave dixeris. Pro Albedine albor dicendus sic et in relinquis Analogia barbarum est pro annotatione. Concatenatus male dicitur pro catenatus. Subhastare pro subhasta vendere. Tredecim pro tres et decem.

Praeter Pignoriam Mensae Isiacae figuras syntagmate peculiari in Oedipum insertae explicat Kircherus, quod non notatum Ol. Rudbeckius, qui rem de Calendario explicat[.] Mensa post Cardinalis Bembi obitum obtigit Vincentio duci Mantuano 1547[.]

Postea Mantua direpta perierat, sed ante hose 30 annos ducis Sabaudiae Archiater a quo Wagenseilio narratum rursus inter vetera ferramenta reperit ita in ducale palatium translata, ubi vidit Wagenseilius. Jacet super Tabula liber quem Carolus Emanuel de Gestis illustrium ducum sua scripsit manu[.]

Delineatio eines Achats mit den < - >ischen zeichen davon H. Tenzel p. 281 <par>tis 1690 an signa ist < - > bey, meinet sey Isis, characteres sind bloße striche in Achat-enyche auffm postement steht ein demy corps Spanhem de usu num. l. 2. p. 64 notavit foenicios characteres < - > Ebraeis seu Chald. quam Samaritanis esse affines[.] Adde Nummos Foenicios apud Holtins diss. numm. or. p. 79[.]

Non puto Gothos literas ab Ulphila accepisse, nec Illyrios ab Hieronymo, nam cur viri illi doctissimi literas corruptas eis tradidissent[?] Credibile est ergo a barbaris ipsis fuisse uscitas ex commercio cultorum populorum, sed permutatione passim facta et corruptione qui pro quo.

Willichius a Germ. Taciti vult Germanos usque ad Rudolphi I. tempora Graecis literis exarasse rationes et acta. Male.

Nummus argenteus in quo caput muliebre cum corona ex arundine [. . .] alludentibus in gyrum quatuor piscibus, in facie aversa decurrebat quadriga quam agitator moderabatur[.] Superne victoria sertum imponens, inferne thorax et crista. Item alius nummus minor, in quo idem caput cum piscibus, aderat et conchula; [. . .] adversus ostentabat caput acris equi [. . .] cui pone [. . .] cervicem assurgit palma, notatis infra notis ignotis < - >

Laur. Pignoria qui habuit non inepte Syracusis percussos suspicatur, caput mulieris refert ad Arethusam nympham, [. . .] cujus fontis maximi piscium poenissimi in Sicilia meminit Cicero [. . .] lib. 4 in Verrem. An ad Cyanen malis referre, nam Aelian. [. . .] lib. 2 var. [. . .] c. 33. [. . .] Syracusanos referat Anapum viro, [. . .] Cyanen foeminae assimilasse, [. . .] ambos fontes. [. . .] Ovidius tamen Syracusas Arethusidas vocat lib. 4 Fastorum[.] Pisces ex loco Ciceronis illustrantur de quadriga satis superque alii. Caput equinum in minore nummo [. . .] et notae ad poenos [. . .] referenda, aliquando in Sicilia potentes Virg. [. . .] 1. Aen. Effodere loco signum quod regia Juno monstrarat caput acris equi, ad quem locum egregie Servius et Justin. lib. 18 et Eustathius Dionysii enarrator, a quo et Stephano mutuantur viri docti [. . .] interpretationem notarum peregrinarum ut significat kakkabh quod Punice caput equinum est ((+ Hoc parum verisimile, capiti equino sculato nomen adjecisse, quasi non per se agnoscerunt +)) adde de capite equino in fundamentis Carthaginis locandis, humano in capitolio reperto Rycquius de Capitolio cap. 10[.]

Laur. Pignor. symbolar. Epistolicar. Ep. 12[.]

Magnus Celsius explicationem Runarum Helsingicarum invenit, observando fulcra tantum deesse, ut pro < - > reperitur < - > , et pro < - > reperitur < - >, videntur laboris seu in saxis sculpendi Compendium facere voluisse Helsingenses, in quorum hae literae provincia sculptae, reperiuntur[.]

Georgii Stiernhelmii de linguarum origine praefatio est addita Suedicae editioni codicis argentei quae prodiit 1671. 4#'o. Stockholmiae[.]

Moesia incolae Gothi minores; Maesia Jornandi Scythia minor. Vulgo cred<uit> plura esse linguarum principiae per Babylonicam Captivitatem introducta, linguam Hebraeorum primogeniam esse, Latinam ortam ex Graeca. Voces Germanorum Latinis consentaneas ortas ex Latina; uno fere illo infelice Goropio dissentire auso[.] An semper pueri nunquam desolvemus a se<rperastris>[.] Videntur omnes linguae quae in orbe cognito extiterunt hodieque extant ex una ortae, et ad unam posse reduci. Hic non alias linguas intelligo quam quae ex Adamica vel Noachica originem ducunt, et in orbe cognito, hoc est Asia Africa et Europa in usu sunt aut fuerunt. Americanas et in Indiis insulanas, ut hodie sunt, omnino excendo, in quibus nullum cognationis vestigium deprehendo (+ Errat, a < - > in Ceilaenensi nuper compertum) unde nonnulli licet temere suspicunter, hominum illorum speciem in propria potius terra factam, quam ex Adami < - >duce natam[.]

Unam illam primitivam Hebraeam esse putat Hieron. ad Damsc. Ep. 146. et in Sophon. c. 3. nosse inquit possumus linguam Hebraicam omnium linguarum esse matricem. Itaque adversatur illis qui in confutione plus 70 novas linguas novis radicibus exortas putant. Nulla lingua <con>stat, tempore ipso paulatim mutantur . Sed magis migrationibus, coloniis, deportationibus, dispersionibus, commixtionibus, peregrinationis. Leges Svedicas ante 400 annos scriptas pauci intelligunt; Historias uno alterove seculo antiquiores, non nisi priscam linguam at alienam didicere. Qui legentem audiet, jurabit Arabicam potius idioma esse quam Suedicum. De< - >carlorum nemo nostrum vel unam sententiolam intellexerit, scilicet sincere sine exotica collavie loquuntur. Idem est in Smalandica et Algermanica dialectis. Colant in unum convivium Suizeri Suabi, Saxones, Pomerani, Silesii, Belgae, videbis quae ibi commercia linguae, omnes tamen Germanice loquuntur et quidem pure Germanice[.]

Carmina Saliaria apud Latinis, leges XII Tabularum, casca Emmi, Pacuvii, Titiunii, Livii Andromici, inspiciantur; apparebit linguas non solum vi et causis externis, sed et tempore mutari[.]

Mons Ararat, Josepho Gordiaeus coepit Noa agricola plantanvineum Gen. 8. 4 Bochart. Faleg. lib. 1. p. 19. 20. probat ex Historia profana Noam cum filiis urbem aedificasse nomine Thesmania. Cham et Sem obiere in terras sibi destinatos. Venere ex oriente in < - > seu naar sed orientalis non sunt Babyloni montes Gordiaei sed septentrionales, Ergo venere ex Bactris et Perside scriptura Japhetidas habet per sepositis, nulla illorum mentio post< - > C. 10. v. 5 locutus quaedam de insulis Gentium, ipsus quasi cum vale dimittit, non per hysterologiam uti vulgo interpretatur, Inde venit ad generationes Cham, c. 11. v. 2. venisse in Sincar. Postremo posteri Sem usque ad Abrum[.] Ex j< - > (Phalei fratre) filio Eber Arabem et Indorum bona pars. Ex Haran fratre Abrahami per filium < - > Ammon et Moab. Ex ismael fratre Ismaelitae, ex Esan fratre Jacobi Edomitae, quam et Amalekitae[.]

Omnes Eberi posteri Ebraice locuti quia nec Syrorum et Chaldaeorum alia. I. Voss. de idolot. l. 3. c. 44. p. 968. S< - > ab Hebercois erat posteris, sin a trajectu, scil. Euphratis ab Abrahamo facta, erit recens. In tota Genealogia Sem, sunt dialecti[.] Sed et filii Cham adventur Ebraicam similem t< - >sse, Aegyptii et Aethiopes (+ non puto, hi alii Aethiopes +)[.] Filii Cham sunt Chus a quo Arabes vel Aethiopes, Mesraim a quo Aegypti, Phus a quo Lybia, Canaan, a quo Foenices. Hi certe Hebraea sorte et relig.

Japhet primogenius Bocharti, Cham medius. Sed Scaligero japhet minimus. Cham medius[.]

^=Tafel>

Judaei recentiores vocant Hispaniam Sepharat Galliam Curphat, Germaniam Aschenazim. Voss. Pol. l. 38. Suecis et Norovetis Germani semper dicti sunt Garpar et Garphatar.

Linguae differunt radicibus, dialecti flexionibus, Communis linuga posteris seu et Cham Abraham veniens ex Chaldaea < - > utique lingua Chaldaea, qu< - > ergo lingua Hebraea Chaldaea antiquior < - > non est locutus dialecto Ebraea, nam <ha> perierat. Captivitate Babylonica mutata Judaeorum lingua et dicta Syriaca, dialecti ejus Judaea, Galilaea, Samaritana. In ipsis liberis Biblicis diversitats styli. Ante Ebraei cum Jacob in Aegypto videntur et illi mutationes <poss - >[.]

Temporum et locorum < - > ullis dialecti aberat in linguas. Linguas diversas voco, cum voces substantiales ipsae prorsus alienae videntur, ut non se intelligunt nisi per interpretationem[.]

Facile nova lingua fac corre in unum Suevos, Brunsvicenses Silesios fiet nova[.]

Salmas. in praef. ad Cebetis Tabulae versionem Arabicam, quod, inquit, ad hoc aevi < - > plerosque < - >ditos. Ex eadem originem compererat (elichmannus) Germanicum et Persicam ad hunc illam conjunctionem ducente infinita < - > vocum communia, sed et verbis similiter terminatis eodem modo compositis similibusque argumentis. Eandem linguam Gall. Germ. Hisp. Illyr. B< - > Cluver Germ. anti. lib. 1. c. 5. adde priscum < - > Franc. Irenicus in Exegesi Germ. consensum agnoscit Graecorum et Germ. Fr. Jun. gothicam dialecto differe a Graeca[.]

Vult Sterielm. Sarmaticam seu Slavonicam ex Graeca et Scythica na< - >, de qu Ovidius < - >etico mixta loquela sono. voss. praef. de vetus sermonis hinc deducit Latinam ex Celticis in Graecis, In lexico oblitus Celtarum. In lexico Mol< - > Hungarico, bene multa vocabula Ungarica < - > Finnis communia, In Finnonica< - - > voces Graecae. Ita Sternielmus[.]

magunculae ex radicibus Mandyagorae < - > Suecis Alruner[.]

Runicea Celticae aliae non sunt quam Graecae, et ex iis ortae Latinae bararbe et imperite effigiatae et mutilatae, ut videre est in vulgatis nostris Runicis <non> minus quam in Runis Ulphilae imo in ipsis Latinis quam < - > ex Graecis deteriori. Haec sapienter in praefatione Sternielm. (et virum ingenium decet. Nec credit Vulcanio, qui putat apud Getas fuisse literas non ante Ulhilam <tantum> sed et ante Carmentum quae < - > venes aborigines vocant literas. Et Pustellus orig. Hetrusc. p. 42 literas Hetruscas et Gothicas fuisse antiquissimas et Gallos hauisse literas a Gomero, ante Cadmum et Latinos a Gallis et hispanis, 1300 annis ante habentibus literas accipisse. Qua fide qua autoritate nescio ait Sternielm.

Barm Celtis [. . .] parvum vide leg. Sal. tit. 4. unde barmherzig mikrocyxow[.] Praschius in Latinismis[.]

Ita sane est affirmantis a Graeco %)e%?ita id est: porro. Deinde. Nam qui ait: ita, is videtur dicere, esto, passe, perge. Nec obstat quod %)e%?ita habet primam longam, et ita brevem, neque enim ista semper adeo exacte respondere, exemplis constat[.]

In Novo Italico idiomate, [. . .] vulgari non vulgari, [. . .] melioris locutionis parens [. . .] (teste Dante ipso Aligherio) fuit Guido Guinicellus Bononiensis vates anno domini 1200 et ornatissimus mox cultor Galeottus de Guidottis Bononiensis Rhetor [. . .] anno domini 1250, qui Tullium ipsum Bononensi aeque ac Romana Latii lingua loquentem protulit, ut in codice ejusdem videre est, cujus perpulchrum exemplar in proprio asservat antiquiorum scriptorum divite Musaeo Exc. Ovidius Montalbanus eruditiorum vetustatum amantissimus et indagator solertissimus. Ita habet Joh. Ant. Bumaldus in Bibliotheca Botanica p. 34 agens de agriculturae libro Crescentii[.]

Etiam Wolfangi Hungeri liber, quem Argentinae [1586] publici juris fecit, hoc titulo: Linguae Germanicae vindicatio contra exoticas quasdam quae complurium vocum et dictionum mere Germanicarum etymologias ex sua petere conatae sunt, inprimis agit de lingua Gallica.

Nomina propria veterum Germanorum a scriptoribus Graecis et Latinis [. . .] ex genuino Teutiscae linguae fundamento [. . .] explicata. Schottelii lib. 5 tr. 2. totus in hoc est[.]

Linguam Deorum cujus Homerus aliique veteres mentionem fecerunt, Germanicam seu Teutonicam illam priscam esse arbitratur, idque rationibus se probaturum affirmat Johannes Georgius Herwartus ab Hohenburg in sua Chronologia cujus praecipua capita prodierunt Anno 1612 Monachii Bavariorum ex officina Nicolai Henrici in quarto[.]

Stevin dès la page 114 de sa Geographie [. . .] donne 742 verbes Monosyllabes au bas Allemand; [. . .] le latin n'en a que 5, et les Grecs n'en ont point. Il donne aussi [. . .] 1428 noms[,] pronoms et propositions monosyllabes en bas Allemand et la langue latine n'en a que 158 Graeca 220[.] Comiers traité de la parole[.]

Inifinitae voces Britannicae in lingua Hibernica ipsis Hibernis insula eorum Gudelach. Poetiseorum veteribus Banno, forte a Biaum res sacra, nam Festo Avieno libr. citat orae mantinae sacram insulam, sic dixere prisc<a> gens Hibernorum colit (+ Albani vel Scoti hodieque Hibernos Allibaudn +) Hivernia, Hierne, vel Aristoteli Ierne, Ireland, Erin incolis. Hier est ipsis occidens, est ergo regio occidentalis. Fluvius ejus maxime occidentatlis Ptolemaeo Iernus, et promontorium Hispaniae < - > occidentale Straboni Iern; et ejusdem regiones flumen valde occidentale Melae Iern.

Bretonibus Hibernia dicitur Yverdon, Bardis seu po%:etis gentis Bannoranna Orcadum lingua peculiaris dicta Nordin, quam quidam esse putant antiquam Duchesen. Anglet. p. 24. < - > Hebridum Lingua est Hibernica[.]

Scotia olim Caledonia Romaniis; Albania Wallis, Allabanus Hibernis, Albain incolis. Inter provincias Scotiae est Laudon ollim Pechtland a Pictis; ibi est Edinburg. Pars Scotiae est ducatus Albaeniae Scotis Allbauun. Est in Scotia Episcopatus dua Keldon (an a Kaledonia). Britoes se vocant Comres, et linguam suam Cumeraec. Linguam Kimbricam solam pro illo terrae angulo supremo judici aliquando responsurum Nobilis quidam Walliae Henrico II. dixit[.]

Vocabula Gallica veterum et Britannico seu Wallico illustrata v. Du Chesne p. 34[.]

Garonne a Gaaw violentia Bretonibus. Arar lentum iisdem. Rhodanus a redec currere[.]

Le craux locus arx< - > in Gallia Narbonnensi Petra Bret. Craig. Mor Mare hinc Morini Aremorici. Sic guerir, gvaine, derechef, Camus, bateau, gourmand, baston, accabler, Bretonibus: guerif, gwain, derechefio, cam, bad, gormod, pastwn, gablu.

Scoti se vocant Albini, et regionem Albin[.]

Dioscoridis notat Bretannos et Hibnos (forte hibernos) potum extracto dixisse curmi, isi hodieque vocant Cuurum[.]

Voces Latinae in Britannicis; du Chesne lib. 3. p. 111[.]

Picti non alii quam Britanni septentrionales voce Latina ita dicti, quod < - > Picti corpore ut olim Britones, man et <Veget.> lib. 4. c. 37. Britones <haves> quasdam velis variegatis vestibusque remigum dixisse Pictas. Certe antiquae voces in regione Pictorum omnes Britannicae. Caput Pictorum Edenburg, Ptolemaeo castrum alatam nam Aden ab Britonibus. Beda lib. 1. c. 1. Hist. Angl. tamen narrat Pictos venisse ex Scythia per oceanum, cum longis navibus, app< - >isse in Hiberniam habitatores; ab his illis Britanniam monstratam; et auxilium promissum (+ Ergo credibile fuisse cognatos +) si hoc ergo debet esse valde antiquum neque enim sub Romanis aliis in insula Populi quam Britanni et Scoti seu Hiberni Isidorus diserte Pictos a pingendo[.] Witichindus Corb. vocat pehitos Antiquum chron. Sax. pegtheorn, vecturiones pars Pictorum apud Am. Marcellin.

Hibernica lingua a ipsis Gaidelach Hibernia Plutarcho Ogygia lib. de maculis in luna antiquum omne Graecis Ogygiam[.]

Pictorum mentio nulla ante Diocletianum et Maximianum, circa tempora Constantii patris Constantini M. Scoti ex Hibernia in Britanniam septentrionalem irrupere. Saltem sub hoc primi nominita Romanis. Venisse ex Hibernia, Isidorus, orosius, Beda, Eginardus habent[.] Gaidel vel Gaiothel Scotus vel hibernus, Henricus Huntingdonensis Archidiaconus lib. 1. c. 1 ex Cantabris vuls venisse. At Matth. Westmon. ex Pictis et mulieribus Hibernis natos, nam Scot. lingua Sax. esse mixtum. Sed haec Beda satis refutat. Scoti se vocant Gaiothel vel Albanach[.]

A Gothis Hiberni ita DuChesne lib. 4. Hist. Angl. p. 149. Nam Hiberni et Scoti se vocant Gathel, Gaithell, Gaothell, linguam suam Gaiothealg, partem britanniae quam prius occupavere Argathel, Ar-gwithel[.]

Banno Hibernia, Allabno Scotia quasi secundus Hiberniae < - >nome Alboni antiquus. Egesinnus lib. 5. c. 15. Scotiae vocabulo intelligit Hiberniam[.] Prima mentio Scotorum apud Amm. Marcellin. lib. 20. Scotos Picits junctos invasisse Britanniam[.]

Quod regio inter Rhenum et montem Juram in angustam faucem cogatur Roracos vel Rauracos dictos non inepte conjicit Guillimannus in Helveticis. Nam Rohr (arundo), Röhre guttur, id est cavum angustum[.]

Egra fluvius in Rhaetia ad quem oppidum Imperiale Bopfingem, respondet Egrae Voitlandiae. Sic etiam Illera Rhetiae respondet Allerae Brunsvicensi. Scilicet eadem lingua Celtica late diffusa erat; sic Padus vel Bodinius Italiae et Padera Saxoniae. Rhenus ipse Germaniae Italiaque, nam et apud Bononiam sive Felsinam Renus est. Nec Rhodanus, qui et Rone vulgo, abludit. Est enim ... fluere, rinnen, currere; ridan (quod hodie reiten,) cursum motumque significat, neque equo tantum, sed et curru eunt, hodieque Belgis usurpatur. Sic et Celtis olim, unde rheda vox Celtica pro curru, et rota ipsa latinorum Germanis rad. Nec dubium Eridanum, Rhodanumque idem esse vocis origine, etsi de diversis fluviis usurparentur, quando synglotti populi accolebant. Quanquam non absurde fortassis dicas, aliquando Eridanum Graecis intellectum, confusis e longinquo cognatis vicinisque rebus; uti et Danubium, Tanaim, Dunam, Danastrum, Danaprum, non dubito ejusdem fontis cognataeque significationis esse vocabulum, quemadmodum et similibus rebus id est ingentibus fluviis designandis adhibebantur magno indicio, omnem inter Balthicum mare, Maeotidem Paludem, Alpes, et Illyrici tractum collingues populos obtinuisse, quibus alio digressis Slavonicae gentes ex interiore Scythia successere.

Si bene memini Carambycem fluvium Scythiae memorat Herodotus, puto esse eum qui hodie Bog, qui intra Syram et Borysthenem Euxino ponto vel ostio Borysthenis influit, Caranbycem autem esse nigrum Bogum, nam Cara Scythis niger. Distinctumque fuisse ab altero Bug non admodum remoto qui Leopolin praeteriens demum infra Warsoviam in Vistulam influit, qui forte albus dictus. Porro Bug vel Bog a flexu qui in utroque subitus est; Nam et Euxinum influens cum in ortum tendisset, subito flectum in meridiem, et post aliquantum cursus in ortum. Alter diu in septentrionem fluens ad [Bressicam] subito fertur in occasum, inde infra Janow rursus subito boream petit. Deinde supra Nur ex inopinato rursus in occidentem fluit.

Vesera, Veseris fluvius Galliae: oritur in Lemovicibus, atque ad Limoleum Petrocorionem oppidum Duranis excipitur. In vita S. Sori Eremitae Vesera vacatur. v. Act. SS. Bollandi et Henschenii Febr. T. 1. p. 200[.]

Tanais Tanaper, Danaster, Danubius[.]

Isera in Bavaria et in Sabaudia[.]

Albis in Italia et Germania, etiam Rhenus alioque Rodanus vel Erodanus in Gallia et Italia[.]

Indrista et Unstruta videntur idem nomen esse, etsi diversi sint fluvii[.]

Ut Araris fluvius in Sequanis, ita Are vel Aar supra Coloniam ex adverso <Lynzii> Rhenum influens, ubi opida Arburg, Arwiler, Arden[,] <Aaur>, Nienaar, unde Nienarii comites, et olim forte comites dicti de Are[.]

Cunigundis item quod Regina.

Grayae Alpes et Grajas, saltus quo Hercules transiit, ita Aemilius Probus Cornelius Nepotis Epitomastes in Hannibalis vita. Ad Alpes postquam venit quae Italiam ab Gallia [sejungunt] quas nemo unquam cum exercitu ante eum praeter Herculem Grajum transierat, quo facto is hodie saltus Grajus appellatur[.]

Alpes Penninae Plinio a Poenis lib. 3 c. 17. ut Grajae a [Grajo] (sed ego puto Penninas a pen, caput summum[).]

Bajona in Gallicia[,] Tolosa in Biscaia vel Lepusena[,] Marsilla in Navarra indiciae sunt ab utraque parte Pirenaeorum eandem nationem habitasse. Ba< - >onette et Baislone in finibus provinciae Delphinatus. Seyne ibid. oppidum[.] Modane in <Segusilusibus> non procul ab Ex<altes> in finibus Delphinatus[.] Denano en Basse Bretagne et au pays de Liege[.] Inspiciantur Diartae epp. Ital. Longob. p.

Memorabile mihi videtur Calis vel Cadis in Hispania, olim Gades et Calais vel Caletum Galliae, ut nomine ita situ invenire; ad fretum scilicet, ubi brevissimus maris trajectus; ut credam vim vocis apud Celtas veteres naturae loci congruisse[.]

Jazyges an qui Jassi nam qui locus hodie Jassi olim Jassidava puto, item castra Jassorum, locus et Daciae[.]

Clepidava. An Dava, vel ava terminatio Sarmatico more. Tiras an Stor id est magnos? Nam alius fluv. qui in Niemen influit Turontus puto hodie, Russis (qui sub Polonia) Welico id est magnus[.]

Roba Polonis fossa, convenit cum Germanico grave; hoc videtur vocabulum fluviorum rectum correntium ut Raba Poloniae fluvius ad quem et oppidum Raba. Sic et Rabo vel Arrhabo in Hungaria. Decebalus an Diceboldus. Boristow algosus locus Poloniae, an hinc Borysthenes?

Arnoldus [Rhumannus] conrector Scholae Roeschildensis edidit apud Hauboldum, suis sumptibus 1679. 4°. libellum inscriptum Roma Attica, ubi rationes plurimarum Grammaticae Latinae regularum ex Graecis reddit. Ait se jam a 18 annis hoc saxum voluisse Conrectorem. Audisse se olim a Calundano quondam rectore Roschildenis nullam esse regulam aut exceptionem in tota Grammatica [. . .] quae [. . .] non habeat rationem[.] Se curiositate ductum inquisiisse, sed in illis qui de de causis Latinae linguae scripsere, multas reperisse non-causas. Se non esse plagosum Orbitium nefasque duxisse ab ullo suorum discipulorum poenas ullius erroris sumere, nisi cujus illi antea rationem dedisset[.] Exhibere se hoc prodromo velut subarbium Romae Atticae de literis Latinis; secuturos septem colles: nomen, pronomen, verbum, praepositionem conjunctionem, adverbium interjectionem. Ostendet quod revera declinationes, cur in illis terminationes et casus. Olim sibi non alias re< - > quam ita autores scribere[.] Dedicat Vicecancellari Danicae Oveno Juul[.]

Isara flumen Allobrogum, et Bajoariae flumen nominis ejusdem.

Bregenz seu Brigantium ad lacum Brigantinum seu Bodamicum sed et Brigantium Briançon urbs in Delphinatu sita. Sic Brixia Brixen in Italia et in Bavarica ditione. Vid. et Cantabrica[.]

Joh. Verwey (Graevii discipulus) Goudae ludimagister in Nova via docendi Graeca 1683 puto edita laudat valde Novam methodum linguae Graecae Gallicam; sed addidisse se Wellerum profitetur qui Autori Gallo non videatur visus[.]

Castellum Rescudscha et Hallre valet Walliam et Hyberniam et alias plures mille urbes[.]

Castell Rescudia ha Hallre della Cambra ha Worden ha can fee milltre[.]

Est proverbium Cornubiensis veteris quae adhuc in usu est solummodo in duobus pagis (dörffern) qui sunt Newlin et Maushole haud procul a Pensance. Nihil hujus linguae impressum. Quidam pastor Bibliorum pa<rte>m vertit. Triginta ab hinc annis in Drurow adhuc loquebantur Cornubiensi lingua, nunc paulatim perit. Ajunt convenire cum Britannia minore.

Lingua Cornubiensis non vero Wallica cum lingua Britanniae minoris convenit[.]

Aes arez Hebr. Eisen eiron Anglis ferum[.] Isis terra Aegyptiis[.] Qui pro quo.

Anser, anas, Doribus ex%/an xan%\ow[.]

Si lingua nova excogitanda talis esset, ut etiam solo cantu sine literis exprimi posset, videtur obtineri posse, ut errores quandam dissonantiam pariant;

Non male Genus verborum, Activum, passivum, neutrum opponitur generi nominum, Masculino, Foeminino, Neutri[.]

Species figurae Grammaticae est flexionis pro flexione. Ut Activum pro passivo, veluti Animans pro Animato. Sic Pythagoras apud Ovidium in Metam. Heu quantum scelus est in viscere viscera condi etc. Alteriusque animantem animantis vivere letho. Contra passivum pro Activo, ut Terribilis pro Territivo; quod secus est in horribilis[.]

Radices verborum in Imperativo magna ratione quaeruntur. Hinc Germanis verbum in Imperativo monosyllabum, in aliis modis dilatativum. Nempe primus et maxime naturalis verbi usus imperare, seu dicere, quid velimus agi. Quin et apud latinos et graecos imperativum esse radicalem invenio. Nam ama, scribe, doce, audi, qvam simplicissime exhibent naturam verbi, cum litteris primariis addant non nisi unicam literam vocalem conjungationis indicatricem. Idem fit apud Graecos, týpe, bóuw, bòa. In Orientalibus haec non aeque animadvertuntur. Germanis merito monosyllabus est imperativus, qui opus non habent, ut diversas conjugationes exprimant, quibus carent.

Quando ambigitur inter origines duas videndum an non haberi possit origo communis[.] Sic Kratky Slavonicum, utrum a Graeco brax%/yw, an a Germano kurz; sive a Latino curtus. Fortasse igitur a brax%/yw Kratky, ab hoc kurz Germ. seu Celticum, indeque demum curtus Latinum. Ita quaedam voces Latinae cum Graecis per Celticas conspirabunt; aliae immediate.

Le truchement du Czar ayant esté interrogé combien il sçavoit de langues il a répondu, qu'il n'en sçavoit que deux, en les quelles il traduiroit volontiers le Pater mais qu'il luy estoit impossible de trouver en aucune d'icelles, des mots propres à exprimer: sanctifié soit ton nom. ((en aucune d'icelles, n'est plus bon françois; et il faut dire en aucune de ces langues, ce qui à mon avis est un defaut de la langue Françoise))[.]

Lacero, %/rax%/ov, Paulum ex pa%?yron. Lilium ex le%/irion, Lis ex %)/eriw[. . . .] Mille ex m%/yrioi[.] Area ex %(/alvw. Sirpe ex s%/ilfi[.] Seil [. . .] ex seir%/a[,] catena[,] funis[.]

Jun. ad Willeram. p[agina] m[ea] 222[.]

Triste infelix Latinis, at Tristo improbum Italis[.]

Jam Virgilio Tristia facta pro valde improbis[.] Pyrrhus ad Priamum ob occisos in conspectu suo liberos lamentantem et patris Achillis virtutem commendantem:

Referes ergo haec et nuntius ibis

Pelidae genitori, illi mea tristia facta

degeneremque Neoptolemum narrare memento.

Heu nimium faciles qui tristia crimina caedis Fluminea tolli posse putatis aqua[.] Ovid[.]

Simili analogia verum pro bono. Apud Horat. metiri se quemque suo modulo ac pede verum est, ita prodezza[,] prouesse, et medii aevi scriptoribus probitas, pro strenuitate[.] Italis hodie virtuosus pro artis alicujus elegantis sciente, translata virtute morali ad intellectualem.

Toutes les langues dans lesquelle on ne peut pas expliquer les noms propres des lieux et des personnes; sont alterées et nouvelles. Il s'en suit, que nous ne connoissons point de langue primitive, car il n'y a point qui explique ces noms là. Il faut voir de la Chinoise. La recherche de la langue radicale est tres importante, car si elle se peut trouver, il s'en suit, que le genre humain vient de peu de personnes; et que le monde est nouveau, ou pour mieux parler, cette famille du genre humain est nouvelle car sans cela, s'il y avoit plusieurs millions d'années les changemens dans les langues entassées les unes sur les autres rendroient la mere langue meconnoissable[.]

Vox aliquando suae origini contrariam significationem obtinet[,] ita populari agros est vastare. Cum tamen id origine sua significet agros populo illis inducto colere, peupler. Depopulari vero est agros colonis abductis aut fugatis vastare, depeupler[.] Factumque est tandem ut populari diceretur pro depopulari, quasi hic quoque ut alias (vastare et devastare) particula de significationem non mutaret.

Cornel. Meyer ait regulum quod substantivum et adjectivum genere numeroque etc. convenire debent esse in omnibus linguis quae sunt a Latina vel Graeca, non in omnibus tamen aliis. Exempli gratia non in Belgica, die frow ist schöhn, non schöhne. Ita in Germanco die frau ist häßlich, non häßliche, ut dicitur häßliche frau. Sed mihi expense videtur in hoc Germanico vel Belgico, istud non esse adjectivum, sed averbium. Sie ist haßlich, est deformiter, sive ut Latino sermoni nos accommodemus habet se deformiter male formata est. Promittit nobis Meyer Gram[maticam] universalem ex orationis natura ductam. Syntaxis ejus paucarum regularum. Subjectum semper est Nomen. Regula substantivum et adjectivum (quod ille vocat adnomen) est apud eum circiter 7ma.

Vulgo ajunt linguas in America tam esse multiplices, ut quaelibet pene vallis suam propriam habere videatur. At p. Ludovicus Bertonius Romanus S. Jesu in provincia Peruviana Indiae occidentalis qui librum Hispanica lingua edidit inscriptum Arte [. . .] della lengua Aymara et Romae 1603. in 8° editum in Epistola praefixa ad P. Claudium Aquavivam societatis Generalem praepositum ita scribit: Licet [. . .] hoc libello [Aymaraicae] tantum linguae praecepta tradantur cum tamen pleraque Indorum nationes sint lingua non absimiles, iisdemque fere phrasibus ac locutionibus utantur nostrum hunc laborem non Aymaraicae solum provinciae, sed multarum etiam, variarumque nationum linguae perdiscendae profuturum confido. Haec ille. Unde probabile judico linguas illas vicinorum vicinasque sibi esse illic quoque, et ab eodem fonte, sed magis corruptas et variatas, quam in nostris regionibus, ob barbariem hominum inter se hostiliter agentium eoque minus communicantium inter se. Ita cum linguae sunt in perpetua variatione, sua cuique propria mutatio tantum in speciem discrimen fecit. Ut nostri homines totidem diversas linguas dialectos decepti sommiarent[.]

On dira[:]

Pour ce qui est de la piece cy-jointe je l'avois projettée[.]

On ne dira point:

J'avois projettée la piece cyjoincte[.]

Mais on dira[:]

J'avois projetté la piece cyjointe;

le dernier e [-]ant le feminin estant absorbé par le feminin, qui s'ensuit et qui ordinaireme[nt ter[mi]ne par e luy même. La langu[e -] m'a fait faire cette remarque. Nous disons ein frommer mann, et der fromme mann; et non pas der frommer man; le r terminant frommer, estant absorbé à cause de celuy qui se trouve deja dans l'article der[.]

Pater noster in lingua Grisonum[.] Ex catechismo eorum a me descriptum

Bap noss qvel tü est in cêl 1. Sanctifichiô saja il tou nom 2. in tien reginam vegniatiers my 3. La tia vögna dvainta in terra, sw ella fó in cêl. 4. Noss paun diminebia di do à nus hotz 5. Parduna à nus nos dbits, sw eir nuss pardunain à nos debitadours. 6. Et nu'ns mnaer in appruvamaint dimperse n's spendra da 'l mael. Pérche tien ais il reginam, la pussaunza, et la gloria in aeternum Amen.

Soyent en françois est d'une syllabe[.] Par exemple du Ryer a ainsi traduit ces vers de Stace:

Excitat illa dies aevo, nec postera credant

Secula[.] Nos certe taceamus, et obruta longa

Nocte tegi propriae patiamur crimina gentis[.]

Que l'on oste des ans un jour si detestable

Qu'aux siecles avenir il paroisse incroyable.

Au moins n'en parlons point, et loin de l'univers

D'une eternelle nuit nos crimes soyent couverts[.]

Nevo Himmel

Solntse Sonne

Mesets

Liuna Mone

Sviesda Stern

Oblak Wolke

Doshd regen

Snief snee

Led eis

God jahr

Wiesna fruling

Lieto Sommer

Osen herbst

Sima winter

Mesets Monath

Nebiela Woche

Den tag

Woskresennie Sontag

Poniedelnik montag

Wtornik dinstag

Sveda Mitwoch

Tschewerg donnerstag

Piatnitza freitag

Subota Sonnabed

Notsch nacht

Utro morgen

wetscher abend

Tschas stunde

Ogon luft

wietr sind

Woda Wasser

Rieka Fluss

More meer

oser See

Tsembla erde

Stranna land

Ostrow insul

Pesoe sand

Kamen stein

Kremen Kiesel

Mramor markel

Magnit magnet

Kirpitsch ziegel

biser edelstein

almas demant

la rubin

iachont saphier

Ieiumrud Smaragd

< - - >

Rud metal

Zoloto gold

Serbro silber

Rtut quecksilber

Mied Kupfer

Olowa Zinn

Swinets blei

shelezo eisen

stat stahl

uklad

Koren wurzel

Riepa rübe

borkan

morkow gelbe rübe

swiekla rothe rübe

rietka rettisch

Chren meerrettich

lLuk Zwiebel

Tschestnok Knoblauch

Traka Kraut

kropika nessel

Petruschka Petersilien

miata Munze

Palbuin wermuth

Tschwiet blume

seleboinoi tschwiet, rose

gwosdiscnoi tschwiet, negelein

Landischnoi tschwiet, maienblume

Wukwitsa biela, Schlusselblum.

Praannie zielie, gewürz

perets pfeffer

inwer ingwer

Koritsa zimmet

Iroko korenie, Kalmus

Cemia Saame

Zerno Korn

Gortschits Senf

Bob Bohne

Gorack Erbs

Chmiel Hopfen

Mak mahn

Okes haber

shito, etschmen gersten

rosh rocken

Pschenitsa. Weizen

Proc, pscheno hirsen

pscheno saratschinskoe, reïss

Gallicum ouy, significat affirmationem, sive idem est, quod ita sane vel etiam. Cum tamen ouy, significet proprie auditum. Unde etiam in Arrestis parlamentorum reperitur: Ouy le procureur du Roy, audito procuratore Regis. Causa vero cur ouy sive quod auditum est, significet affirmationem, eadem est, quae facit ut in scriptura sacra, tu dixisti affirmationem significet; nam utique idem est: ego audivi, quod, tu dixisti[.] Utroque me significo intellexisse quid tu dixeris, neque contradicere. Ouy autem in Occitania erat oc, hinc langue d'oc. Id est ingua in qua loco ouy dicitur oc. Oc autem convenit cum Germanico auch, vel ut quidam pronuntian ooch, etiam; etiam autem et apud Latinos affirmat[.]

Magni fluvii Don a Tanai ad Istrum usque. Nam Danubius seu Donau, inde Danaster, vulgo Niester, Danaper vulgo (sic enim veteres loquuntur) Nieper seu Borysthenes, denique Don accolis dicitur ipse Tanais. Suspicor Istrum veluti Dniester pro Danastro dictum non Danubium minus quam Tiram. Danapri appellatio credo et Danastri apud Jornandem. Sic et apud Menandrum puto Rex Turcarum legatis Tiberii II. questus de Abaris fugitivis suis, in foedus receptis, nam Abari a Turcis pulsi Asia ad Europam descenderunt, se bene nosse inquit, ubi Danaper fluat vid. Orig. Hung. Forisii. Caeterum communis tot dissitis fluviis appellatio indicat antiquissimis temporibus unam gentem a Tanai ad Danubium usque habitasse. Et hanc cognationis Germanicae fuisse credi aequum est, quando a sonitu apud Germanos et Celtas Donaviam, et Donam, et Donaprum et Donastrum dici audienti unicuique statim in mentem venit, Döhnen, thon, sonus, tonitru, tonner, et Tor (Jupiter)[,] Taranis[,] Tuba, tibia, taub (surdus)[,] betäuben (nimio sonitu obsurde facere)[,] toben (furibundi in morem tumultuari)[.]

Vocabula variarum bonitatis specierum, velut prudentiae, fortitudinis, probitatis in linguis permutantur. Preux, preudhomme olim fortis erat hodie probus, a quo fortasse nisi potius a prudens aut prude, quae non tam hodie prudens mulier Gallis quam decori curiosa in iis quae ad pudicitiam referuntur[.] Sic sage sapiens, hodie idem quod prudenter et circumspecte agens.Virtute praeditus, virtuosos nunc Italis, qui in arte aliqua, velut Musica, pictoria aut antiquaria valet. Ut musico cuidam scribi viderim: virtuoso de S. A. S. di Mantoa. Biderman Germanis est nunc vir probus qui nihil in se criminis admisit; olim biderveman, unde contracta vox, significabat hominem utilem. Nam bedurfen opus habere hodieque dicimur re utili[.] Honestus vir Latinis qui nihil in se admittit reprehensibile, at hodie Gallis honneste homme, qui decorum in omnibus servare novit. Tapfer quod hodie fortis, origine forsan idem quod bonus, qui Slavonicis populis dobre, nec discrimen est nisi in fortiori pronuntiatione nostrorum.

Relatum ad me est jam ante multos annos (quod etiam ab Ottone Sperlingio doctissimo Danorum Historico in libello nupero indicatum arbitror) in Svedia etiam rusticos homines cum ingenuitatem suam jactant sese Dannemannos dicere. Quod si ita est originis memoria fieri putes, more olim fortasse invento, cum adhuc Finnonici generis reliquiae per Svediam fortasse dispergebantur, quemadmodum diu olim per Germaniam Slavi ut sese ex Dania profectos ab illis discriminarent; veluti si quis inter Slavos provocasset ad originem Germanicam cum Slavi adhuc servirent, vel ut Franci se Gallis Romanis tanquam liberi Subjectis opponebant[.] Unde homo Francus, terra Franca. Ut adeo dicere Dannemannus sum, perinde sit ac dicere sum Francus, sum Germanus, non Fennus, non Slavus.

In Spain is the Biscainer Toung and the Battueco a new pagan nation discoverd of late yeers in the very center of Spain among the mountains neer Toledo, [which] Tounges have another very ancient [language] of their own that hat no more affinity with the Spanish, then the British hath with the English and is [thought] to be [the] originall language of Cantabria or Spain.

Howell praefatione Lexici Tetraglotti[.]